ZALOGUJ
Kiedy należy udać się do lekarza
Wcześnie rozpoznany nowotwór złośliwy jest w większości przypadków całkowicie wyleczalny. Niestety większość guzów w tym stadium rzadko daje jakiekolwiek objawy kliniczne. Zauważenie choćby jednego z poniższych symptomów powinno skłonić nas do niezwłocznej wizyty u lekarza. Bagatelizowanie dolegliwości opóźnia diagnozę i niweczy nasze szanse na życie i zdrowie.
Sygnały alarmowe:
1. wystąpienie nietypowego krwawienia lub wydzieliny z naturalnych otworów ciała lub brodawek sutkowych,
2. pojawienie się guzka lub zgrubienia w sutku lub innych miejscach,
3. zmiany kształtu, wielkości lub koloru brodawek sutkowych, znamion albo brodawek na skórze,
4. utrzymywanie się przez dłuższy czas owrzodzeń lub ran,
5. przedłużające się zaburzenia w oddawaniu stolca (biegunki, zaparcia) lub moczu,
6. długotrwałe zaburzenia trawienia, uczucie ciężkości w żołądku po spożyciu pokarmów lub trudności w połykaniu,
7. chrypka lub kaszel utrzymujące się bez wyraźnej przyczyny.
Niezwykle istotne dla wczesnego wykrywania nowotworów jest skrupulatne wykonywanie zalecanych okresowych badań kontrolnych. Mają one na celu wykrycie choroby w jej fazie bezobjawowej, czyli przedklinicznej. Niestety w Polsce nadal chorzy zgłaszają się do lekarza za późno, w znacznie zaawansowanym stadium choroby.
Każda kobieta powinna raz w miesiącu sama badać swoje piersi. Najlepszym momentem jest czas bezpośrednio po miesiączce. Badanie palpacyjne pozwala wykryć guzki mające około 1 cm średnicy, czyli wielkości grochu. Należy zacząć od oglądania piersi przed lustrem z rękami opuszczonymi, a następnie uniesionymi w górę. Obrzęk, zmiana kształtu czy koloru brodawki, wciągnięcie jej do środka czy pomarszczenia skóry mogą świadczyć o chorobie.
Następnie należy ucisnąć lekko każdy z sutków i sprawdzić, czy nie pojawia się wydzielina z brodawki. Szczególnie niepokojący jest obfity krwisty wyciek. Podczas badania należy także unieść jedną rękę w górę i podłożyć pod głowę, aby drugą zbadać piersi miejsce po miejscu kolistymi ruchami od dołu do góry oraz w środku. Nie wolno pominąć okolicy nad i pod piersiami oraz dołu pachowego.
Podstawowym badaniem radiologicznym gruczołu piersiowego jest mammografia. U każdej kobiety po 40 roku życia należy wykonać mammografię raz na dwa lata, a po 50 roku życia - raz na rok. Kobiety blisko spokrewnione z chorą na raka piersi powinny pomyśleć o tym badaniu już ok. 35 roku życia. Mammografia uwidacznia guzki o średnicy około 0,5 cm, kiedy nie są one jeszcze wyczuwalne palpacyjnie. Mammografy emitują znacznie mniejszą dawkę promieniowania rentgenowskiego niż inne aparaty. Przed badaniem nie wolno stosować dezodorantów, talków, pudrów czy zasypek, bo mogą one wpłynąć na jakość zdjęć i spowodować konieczność powtórzenia badania. Warto pamiętać także o tym, aby udostępnić lekarzowi swoje poprzednie wyniki badań. Mammografia nie wykrywa 100% zmian, zdarzają się wyniki fałszywie ujemne. Negatywny wynik badania nie powinien zwalniać kobiet od systematycznej samokontroli.
U kobiet po 20 roku życia zalecane jest również badanie cytologiczne wymazu z szyjki macicy co najmniej raz na trzy lata. Badanie to polega na pobraniu specjalną szczoteczką komórek z szyjki macicy podczas badania ginekologicznego, a następnie na ich szczegółowej ocenie pod mikroskopem w laboratorium. Udowodniono, że w Wielkiej Brytanii cytologia ratuje życie około 1000 kobiet rocznie. Ponieważ substancje chemiczne zawarte w środkach plemnikobójczych mogą mieć wpływ na wyniki wymazu, u kobiet stosujących tę formę antykoncepcji zaleca się zaniechanie stosunków seksualnych 24 godziny przed badaniem.
Rentgen klatki piersiowej jest prostym, łatwo dostępnym i tanim badaniem pozwalającym na wczesne wykrycie raka płuc, nawet przed wystąpieniem objawów klinicznych. Badanie należy wykonywać raz na dwa lata, a u nałogowych palaczy w każdym przypadku zapalenia płuc.
U mężczyzn po 50 roku życia wskazane jest coroczne badanie gruczołu krokowego przez odbytnicę (per rectum) oraz oznaczanie we krwi antygenu PSA. Gruczoł krokowy można również badać za pomocą USG. Badania te umożliwiają to wykrycie raka prostaty w bardzo wczesnym okresie rozwojowym.
Objawem nowotworu jelita grubego może być pojawienie się krwi w stolcu. W początkowej fazie krwawienie może być na tyle małe, że aż niedostrzegalne gołym okiem. Łatwo dostępny w aptekach (bez recepty) test na krew utajoną w kale pomaga wykryć nawet takie mikrokrwawienie. Wykonywanie tego testu jest zalecane u osób powyżej 45 roku życia przynajmniej raz w roku. Obecne testy można wykonywać samodzielnie w domu i nie wymagają one stosowania żadnej specjalnej diety. Ważne jest natomiast, żeby kobiety nie wykonywały badania w trakcie miesiączki.